سخنرانی ام در استانداری اردبیل

توجه به آثار اجتماعی یک پروژه می تواند در مسیر توسعه جوامع محلی هارمونی ایجاد کند.

 

در این جلسه  فردین علیخواه، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان تصریح کرد: در قرن بیستم نتایج برنامه‌های توسعه موجب نابرابری‌ها و شکاف‌های درآمدی قابل توجهی شد که در انتقاد به آنها مفهوم توسعه پایدار و پایداری زائیده شده بطوریکه که در آن به نیازهای نسل‌های آینده توجه می‌شود چرا که منابع زمین محدود بوده و با رویکرد قبلی این منابع به مخاطره می افتد..

وی افزود: ویژگی اصلی  پایداری، هارمونی و وجود نگاهی سیستمی است چرا که وقتی توسعه مورد توجه قرار می گیرد باید نگاهی ارکستری بر آن حاکم باشد تا ساز‌ها به شکل هماهنگ باهم نواخته شود.

علیخواه تأکیدکرد: تجربه تاریخی نشان داد که نمی توان پروژه‌ای را فقط با سود اقتصادی توجیه کرد بلکه باید بیش از این به ابعاد پروژه‌ها توجه شود و لازم است که بحث‌های اجتماعی و نابرابری و فرهنگ میزبان هم در مورد پروژه‌هایی چون گردشگری لحاظ شود.

وی اضافه کرد: مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی هم در قالب مفهوم پایداری شکل گرفت و تبیین شد که طبق آن سازمان‌ها نباید بگویند من مسئولیتی در قبال محیط اجتماعی ندارم و تنها مسئول حوزه کاری مربوط به خودم هستم. طبق این ایده سازمان‌ها باید دغدغه پیرامون اجتماعی خود را داشته باشند.

این جامعه شناس گفت: گزارشهای محیط زیستی و پیوستهای اقتصادی در طرح‌های قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت ولی وقتی  اتفاقی نظیر پروژه  انتقال لوله گاز در منطقه آلاسکا به زندگی بومی‌ها ضربه زد، اهمیت بافت اجتماعی خود را نشان داد و تلاش شد این ضرر جبران شود. ولی دیگر دیر شده بود و سرخ پوستان اعلام کردند که ما ضرر اقتصادی خود را دریافت کردیم ولی امنیت روانی ما در طول دو  سالی  که به هم ریخته شد قابل ترمیم نیست و همین امر موجب شد تا بانک جهانی ادبیات ارزیابی آثار اجتماعی را وارد کارهای خود کند.

علیخواه یادآور شد: وام‌هایی که بانک جهانی با سود کم اعطا می‌کند، به صورت خیرخواهانه به کشورها می دهد در حالی که گاهی مردم دیدگاه خوبی به پروژه های بانک جهانی ندارند، چرا که اجرای  آن بدون توجه به زمینه‌های اجتماعی بوده و باعث نارضایتی عمومی شده است.

وی با اشاره به چند اصل در ارزیابی تاثیر اجتماعی گفت: نخست آن که باید تلاش شود تا پروژه‌های مصوب مورد استقبال و پذیرش اجتماع میزبان قرار گیرند و به ویژه نیازهای اجتماع محلی درباره آن سنجیده شود. نکته دیگر آن که استناد به نظر متخصصان نباید موجب بی‌اعتنایی به نظر عموم شود و باید درباره افکار عمومی و اقناع نظر مردم کاری صورت پذیرد..

علیخواه بیان کرد: باید بدانیم که جامعه ما با اجرای طرح‌ها و پروژه‌های مختلف چه وضعیتی خواهد یافت. متأسفانه از گذشته روال این طور بوده است که  به تیم‌های محیط زیستی و اقتصادی بیشتر توجه شده است ولی اینک با توجه به آثار مخرب برخی پروژه‌های اجرا شده در کشور می‌بینیم که نیاز به تیم  اجتماعی هم ضروری است.

این جامعه شناس یادآور شد: در ارزیابی آثار اجتماعی ذی مدخل‌ها را شناسایی می کنیم  و بازیگران مختلف پروژه‌ها را در میان طبقات اجتماعی می شناسیم  تا پس از مذاکره و گفتگو با آنها تلاش کنیم تا آثار مثبت پروژه‌ها تقویت و آثار منفی آن‌ها تعدیل شوند..

علیخواه بیان کرد: مشکلی که  امروز در شهرهای بزرگ وجود دارد، عدم توجه به پیوست‌های اجتماعی بخش خصوصی است که حجم بزرگ برخی از آنها زندگی بسیاری از مردم را تحت تأثیر قرار داده است..

این محقق اضافه کرد: وام ها از سوی بانک جهانی برای توانمندسازی کشورهای در حال توسعه اعطا می شود ولی دیده می شود که عدم توجه به تأثیرات اجتماعی آنها باعث می شود که گاه اهالی منطقه آسیب ببینند و زمینه مهاجرت، تغییر شغل و دگرگونی فرهنگی  فراهم شود در نتیجه محیط اجتماعی به هم می‌خورد و این توانمندی حاصل نمی‌شود.

علیخواه خاطرنشان کرد: این قبیل مسائل موجب می‌شود در مناطق علیه برخی طرح‌ها، واکنش‌ها و اعتراضاتی رخ بدهد چرا که سرمایه اجتماعی و سبک زندگی مردم به هم ریخته و آنها دچار مشکلات عدیده‌ای می شوند. از این رو دیده می شود که گاه طرح‌هایی انتظارات مردم بومی و الگوهای مصرف آن‌ها را به هم زده‌اند

به گزارش ایسنا منطقه اردبیل، استاندار اردبیل درجلسه ستاد اقتصاد مقاومتی استان با اشاره به اهمیت ارزیابی اجتماعی طرح‌های اقتصادی گفت:  بر اساس قانون دستگاه های اجرایی ملزم هستند برای تمام پروژه های عمرانی و اقتصادی خود پیوست اجتماعی و فرهنگی تهیه کنند..

وی افزود: در این خصوص لازم است سازمان مدیریت و برنامه ریزی اردبیل دوره‌های آموزشی تهیه پیوست اجتماعی و فرهنگی را برای رده‌های مختلف مدیریتی برگزار کند تا زمینه لازم برای آماده سازی پیوست اجتماعی و فرهنگی برای پروژه‌ها فراهم شود.